24 βιβλία για τα Χριστούγεννα: The Tomten (και ο Frosty)

Το βιβλίο μας σήμερα: The Tomten, της Astrid Lindgren. Η αγαπημένη Σουηδή συγγραφέας, δημιουργός της Πίπης Φακιδομύτης και άλλων λατρεμένων ιστοριών της παιδικής μου ηλικίας, έγραψε το 1960 αυτό το υπέροχο, παράξενο παραμύθι. Το διαβάσαμε για πρώτη φορά σήμερα με τη Σταυρούλα και μας άρεσε τόσο πολύ. 

Δεν είναι ακριβώς χριστουγεννιάτικο. Είναι όμως πολύ, πολύ χειμωνιάτικο. Είναι λυρικό, με λέξεις που κυλούν όμορφα και απαλή, λίγο σκοτεινή εικονογράφηση. Βασίζεται σ' ένα παλιό ποίημα (του 1881). Είναι και το ίδιο πολύ ποιητικό. Στην ιστορία δεν συμβαίνουν πολλά. Είναι όμως το είδος του βιβλίου που μπορεί να προσφέρει ανακούφιση και αθόρυβη μαγεία μια κρύα χειμωνιάτικη νύχτα.

Ο Τόμτεν (ή το Τόμτεν;) είναι ένα μικρό ξωτικό (στ' αλήθεια μέρος της μυθολογίας της Σουηδίας που σχετίζεται με τα Χριστούγεννα και το χειμερινό ηλιοστάσιο, κάτι σαν μικρός Άι Βασίλης, ένα κοντούτσικο πλάσμα με άσπρη γενειάδα που φέρνει δώρα), που ζει σε μια παλιά φάρμα στη μέση ενός δάσους. Κανείς δεν ξέρει από πότε, και κανείς δεν τον έχει δει ποτέ. Οι άνθρωποι που ζουν εκεί βλέπουν μόνο καμιά φορά τις πατημασιές του στο χιόνι. Όμως εκείνος, κάθε νύχτα, σηκώνεται για να δει τα ζώα και τους ανθρώπους της φάρμας, να ελέγξει αν είναι καλά και να ψιθυρίσει τρυφερά λόγια σ' αυτούς που μπορούν να τον ακούσουν και να τον καταλάβουν.

Πηγαίνει στις αγελάδες, πηγαίνει στο άλογο. Πηγαίνει στα πρόβατα και στο σκύλο. Και τους μιλάει στη γλώσσα των τόμτεν, μια "ήσυχη μικρή γλώσσα" που όλα τα ζώα καταλαβαίνουν.

Καθησυχάζει τα ζώα, λέγοντάς τους πως ο χειμώνας θα τελειώσει. Προσφέρει λίγο άχυρο στο σκύλο που κρυώνει, λίγο γάλα στη γάτα που πεινάει.

Πηγαίνει στους ανθρώπους, όμως εκείνοι κοιμούνται. Πηγαίνει στα παιδιά τους, κοιμούνται κι αυτά. Αν ήταν ξύπνια, θα καταλάβαιναν τη γλώσσα των τόμτεν. Όμως τα παιδιά κοιμούνται βαθιά τη νύχτα...

Πίσω στη γωνίτσα του στον αχυρώνα, ο Τόμτεν ονειρεύεται το καλοκαίρι.

Και λέει και στον εαυτό του τα καθησυχαστικά λόγια, τα ρυθμικά, τα σχεδόν μαγικά, που επαναλαμβάνει σε όλους καθώς γυρίζει στη φάρμα:
Οι χειμώνες έρχονται κι οι χειμώνες φεύγουν,
καλοκαίρια έρχονται, καλοκαίρια φεύγουν...

...σύντομα θα 'ρθουν τα χελιδόνια.
Και τα χρόνια περνούν. Ο κύκλος των εποχών γυρίζει. Μα όσο θα υπάρχει ζωή στη φάρμα, το Τόμτεν θα τριγυρίζει κάθε νύχτα, να παρατηρεί τις ψυχές που ζουν εκεί, σαν την καλή τους νεράιδα, σαν το φύλακα άγγελό τους, για να τους προσφέρει παρηγοριά και φροντίδα, αφήνοντας μόνο χνάρια πάνω στο χιόνι με τα ήσυχα, μικρά του ποδαράκια.  

Τι υπέροχο βιβλίο! Το κείμενο είναι τόσο όμορφο που ακόμα και στη (δική μου) μετάφραση ακούγεται καλό. Όταν το ξαναδιαβάζαμε το βράδυ, η Σταυρούλα κοιμήθηκε κι εγώ συνέχισα να διαβάζω μεγαλόφωνα, γιατί μου άρεσε ν' ακούω τη φωνή μου να λέει το παραμύθι. Είναι μια ιστορία που δεν μπορείς παρά να τη διαβάσεις ήσυχα και προσεκτικά. Είναι μαγική χωρίς τίποτα λαμπερό ή επιτηδευμένο. Είναι μελαγχολική κι αισιόδοξη μαζί.

Κοιτάξτε πώς ντύθηκε Τόμτεν η κουκλίτσα μας:

Σήμερα φόρεσαν όλες τα χειμωνιάτικα σκουφιά τους από παλιά καλτσάκια που δεν κάνουν πια σε κανέναν κι έκαναν σκι στα πλακάκια.

Α, και κοιτάξτε τι ήρθε σήμερα με το ταχυδρομείο!

Από την υπέροχη σειρά πανέμορφων βιβλίων Little Golden Books, η ιστορία του Frosty the Snowman. 

Επειδή η Σταυρούλα λατρεύει το τραγουδάκι και το βιντεάκι:

Το βιβλίο έχει εικόνες της ταινίας (που δεν έχουμε δει) και η ιστορία είναι πολύ όμορφη και γεμάτη φαντασία.

Όλα ξεκινούν την παραμονή των Χριστουγέννων, με το πρώτο χιόνι....

... κι έναν ανίδεο θαυματοποιό που τα κάνει θάλασσα σε μια σχολική τάξη και πετάει θυμωμένος το καπέλο του.

Τα παιδιά φτιάχνουν ένα χιονάνθρωπο, του φοράνε το μαγικό καπέλο κι εκείνος ζωντανεύει!

Μόνο που ο Φρόστυ κινδυνεύει να λιώσει. Έτσι, μπαίνει σ' ένα τρένο μαζί με την Κάρεν για να πάνε στο Βόρειο Πόλο (από αυτό εμπνεύστηκε ο Τριβιζάς το Χιονάνθρωπο και το κορίτσι;)

Φτάνουν σ' ένα μέρος γεμάτο χιόνι, κατεβαίνουν απ' το τρένο γιατί η Κάρεν έχει ξεπαγιάσει στο βαγόνι-ψυγείο αλλά δεν ξέρουν ότι ο μάγος, που θέλει το καπέλο του πίσω, τους έχει ακολουθήσει.

Όταν πέφτουν στην παγίδα του ο Φρόστυ λιώνει, όμως με λίγη χριστουγεννιάτικη μαγεία και τη βοήθεια του Άι Βασίλη ξαναγυρίζει.

Ο Άι Βασίλης θα πάει την Κάρεν στο σπίτι της, κι ο Φρόστυ θα ακολουθήσει τον Άγιο Βασίλη στο Βόρειο Πόλο, όμως υπόσχεται πως θα επιστρέφει κάθε Χριστούγεννα με το μαγικό χριστουγεννιάτικο χιόνι.

Μας άρεσε πολύ το καινούργιο μας βιβλίο! Δεν ήξερα ποτέ την ιστορία πίσω απ' το τραγούδι, είναι χαρούμενη και ζωηρή και γεμάτη περιπέτεια, ίσως πρέπει τώρα να δω και την ταινία...

Για το τέλος, μια όμορφη στιγμή της ημέρας μας: Το μεσημέρι η Ισαβέλλα κοιμήθηκε λιγάκι, κι η Σταυρούλα κι εγώ χρωματίσαμε. Πρώτη φορά για τόση ώρα -συνήθως βαριέται γρήγορα τη ζωγραφική. Πρώτη φορά τόσο καλά, τόσο προσεκτικά.
Μα... πότε έγινε αυτή η αλλαγή; Να μην αφήνει πουθενά κενό στο χρώμα της, να της βγαίνει ελάχιστα έξω απ' τα όρια, να κρατάει το μαρκαδόρο τόσο όμορφα.
Αναρωτιέμαι, έγινε σιγά σιγά ή έγινε σήμερα;
Δεν έχει σημασία.
Κρατάω λίγο ακόμα τη στιγμή.
Χριστουγεννιάτικη μουσική, η φωνή του Φρανκ Σινάτρα, οι μαρκαδόροι μας, εμείς, και το φως να λιγοστεύει.