Το ξεφυλλίσαμε πρόσφατα κι είπα να γράψω γι' αυτό. Είναι η τρίτη φορά που ξεκινάω να γράψω γι' αυτό το βιβλίο. Δεν ξέρω γιατί, απλά δεν μου βγαίνει. Γράφω, σβήνω, και στο τέλος τα παρατάω. Κι όμως, δεν προσπαθώ να γράψω τίποτα φιλοσοφίες. Αφήστε που και το βιβλίο δεν περιέχει φιλοσοφίες. Λίγα λόγια, και εικόνες, εικόνες. Είναι φωτογραφικό. Μια εικόνα, χίλιες λέξεις, λένε. Χιλιάααδες λέξεις λοιπόν οι εικόνες του. Και εικόνες που δεν τις τσιγκουνεύονται τις λέξεις τους. Πολύ εύγλωττες εικόνες λέμε.
Φωτογραφικό λοιπόν, το βιβλίο ενός φωτογράφου δηλαδή. Πού κοιμούνται τα παιδιά ο τίτλος του. Το ανοίγεις, πορτρέτα παιδιών στην αριστερή σελίδα. Κάτω απ' το πορτρέτο, λίγα λόγια για το παιδί, την οικογένειά του, τα χόμπι του, τη ζωή του. Από το μικρότερο στο μεγαλύτερο, τα παιδιά είναι μεταξύ τεσσάρων ετών και δεκαεφτά. Όλα αληθινά. Όλα κάπου στον κόσμο, από την Αμερική μέχρι τη Σενεγάλη κι απ' την Κένυα μέχρι την Ιταλία. Κίνα, Ιαπωνία, Νεπάλ, Μεξικό, Ισραήλ, Ταϊλάνδη. Στη δεξιά σελίδα, μια φωτογραφία του υπνοδωματίου του καθενός. "Υπνοδωμάτιο" είναι βέβαια μια λέξη συμβολική. Κάποιες φορές είναι μια γωνιά σε μια καλύβα, ένα στρώμα, ή ο έναστρος ουρανός.
Οι φωτογραφίες των παιδιών είναι σε φόντο ουδέτερο, τα παιδιά εμφανίζονται σ' αυτές ως ίσοι, απλώς ως παιδιά. Οι φωτογραφίες της δεξιάς σελίδας είναι εντελώς διαφορετικό κεφάλαιο. Αντικατοπτρίζουν τον κόσμο του κάθε παιδιού, με τρόπο που συχνά σοκάρει. Τα κείμενα έχουν γραφτεί επίσης για ένα κοινό παιδιών, περίπου εννιά με δεκατριών ετών. Σκοπός του βιβλίου είναι κατά το συγγραφέα να τα κάνει να σκεφτούν πάνω στην ανισότητα που επικρατεί στον κόσμο, να τα βοηθήσει ακόμα και να πάρουν θέση απέναντι σ' αυτή. Κι όντως είναι ένα βιβλίο που σε κάνει να σκέφτεσαι.
Από τον πλούτο και την υπερβολή που αγγίζει το κιτς, στην απόλυτη ένδεια. Ένα δωμάτιο γεμάτο με χρυσά κύπελλα καράτε, ένας παλιός καναπές στο δρόμο. Παιδάκια που δουλεύουν, που ζητιανεύουν, που κρατούν όπλα. Καθεστώτα τρομοκρατικά, θεοκρατικά, κούκλες μέχρι το ταβάνι, παιδάκια ορφανά, ένα Θιβετιανό μοναστήρι, βραβεία διαγωνισμών ομορφιάς, καλύβες, σκηνές, καλύβες, καλύβες, ματαιοδοξία και ντιζάιν. 'Ενα βιβλίο που σοκάρει και σε κάνει να σκέφτεσαι.
Αυτά τα πράγματα συμβαίνουν στη γη, τώρα, αυτά τα παιδιά υπάρχουν. Πολλές απ' τις καταστάσεις τις ξέραμε, άλλες πάλι όχι, μα πριν τις δεις και τις συγκρίνεις έτσι πλάι πλάι είναι δύσκολο να συνειδητοποιήσεις το μέγεθος της αδικίας. Γιατί στην αριστερή σελίδα, σε ουδέτερο φόντο, τα παιδιά είναι παιδιά. Και στη δεξιά σελίδα, ο κόσμος που τα περιβάλλει ή τα κρατά φυλακισμένα, η φτώχεια, η φυλακή του πλούτου, η ανελευθερία, τα αδιέξοδα, όλα αυτά που τους φόρτωσαν οι μεγάλοι, σε μια εικόνα μόνο αποτυπώνεται ακέραιος, σκληρός, πετάγεται απ' το χαρτί και σε χτυπά στο πρόσωπο. Κι αυτό ήταν όλο που είχα να πω, οι εικόνες μιλούν δυνατότερα.
Σήμερα, ανεπίσημα και απροειδοποίητα, ήρθε στη Θεσσαλονίκη η άνοιξη. Ήταν το πρώτο πρωινό αληθινά ζεστό και καθαρό, το πρώτο ήσυχο και γελαστό απόγευμα.
Ξέρω πως θα ξανάρθουν κρύες μέρες, μα κάθε χρόνο περιμένω αυτή την πρώτη μέρα της άνοιξης.
Καταλαβαίνεις την άνοιξη όταν έρχεται. Υπάρχει μια αλλαγή στον αέρα.
Μια ηρεμία.
Μια απροσδιόριστη ελαφρότητα.
Σαν ένα βάρος που σηκώνεται απαλά, ένα βάρος που ούτε ήξερες πως υπήρχε.
Γιορτάσαμε την πρώτη μέρα της άνοιξης με μια μεγάλη πρωινή βόλτα. Βγάλαμε τα μπουφάν μας και περπατήσαμε κάτω απ' τον ήλιο, η μαμά μου, η κόρη μου κι εγώ. Πήγαμε στην παιδική χαρά που ήταν πιο γεμάτη από ποτέ και παίξαμε μέχρι τελικής πτώσεως. Κούνιες, τσουλήθρα, τρεχαλητά (όσο μπορεί να τρέξει ένα μωρό που έμαθε να περπατάει πριν τρεις βδομάδες), αγκαλιές σε παιδάκια, επίθεση στα παιχνίδια των παιδιών, βόλτα με το πατίνι ενός μπόμπιρα, κι άλλη κούνια, τάισμα περιστεριών, αλογάκι, κι άλλη τσουλήθρα, κι άλλα τρεχαλητά... Φύγαμε σε κατάσταση ημιλιπόθυμη απ' την κούραση (αγκαλιά και θηλάζοντας με μισόκλειστα βλέφαρα) αλλά με κατακόκκινα μάγουλα, ιδρωμένα μαλλιά και βαθιά ικανοποιημένες, που αξιοποιήσαμε στο έπακρο το πρωινό μας και τιμήσαμε την άνοιξη.
Τα 4 πρώτα βιβλία της σειράς
Τώρα, με τη γλυκιά κούραση μιας τέτοιας ανοιξιάτικης βόλτας να με τυλίγει δεν μπορώ παρά να γράψω δυο λόγια για ένα βιβλίο που μυρίζει άνοιξη, πάνω στο οποίο βασίστηκε μια ταινία που μυρίζει άνοιξη, τουλάχιστον για μένα. Τη Μαίρη Πόπινς. Θα μου πείτε, γιατί άνοιξη; Δεν ξέρω. Χαζοί λόγοι. Ίσως γιατί την ταινία (από εκεί γνώρισα τη Μαίρη Πόπινς) την είδα πρώτη φορά Πάσχα. Ίσως γιατί είναι ένα βιβλίο για νταντάδες και βόλτες στο πάρκο και βόλτες στ' αστέρια και λούνα παρκ που ζωντανεύουν και μαγεία και όνειρα. Ίσως γιατί αυτή τη νταντά-μάγισσα την έφερε στο Λονδίνο, στην οδό των Κερασιών, στο σπίτι των Μπανκς, ο ανατολικός άνεμος. Όμως είναι γεγονός. Χωρίς ιδιαίτερο λόγο, για μένα η Μαίρη Πόπινς είναι χαρακτήρας της άνοιξης.
Πάμελα Τράβερς
Δημιουργός της είναι η Πάμελα Τράβερς (αληθινό όνομα Helen Goff-άσχετο και η άχρηστη πληροφορία της ημέρας) και οι περιπέτειές της εκτείνονται σε 8 βιβλία. Έχω τα 5 που κυκλοφόρησαν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ποταμός (για την ακρίβεια τα 6, αφού το πέμπτο και το έκτο είναι μαζί σε έναν τόμο):
Μαίρη Πόπινς
Η Μαίρη Πόπινς επιστρέφει
Η Μαίρη Πόπινς ανοίγει την πόρτα
Η Μαίρη Πόπινς στο Πάρκο
Η Μαίρη Πόπινς στην οδό των Κερασιών
Η Μαίρη Πόπινς και στο διπλανό σπίτι.
(Κλικ εδώ για όλες τις εκδόσεις της Μαίρη Πόπινς που κυκλοφορούν στα ελληνικά!)
Στα πρώτα τρία βιβλία, η Μαίρη Πόπινς έρχεται, αναλαμβάνει το ρόλο της νταντάς, ζει κάποιες περιπέτειες με τα παιδιά και φεύγει. Τα υπόλοιπα απλώς εξιστορούν κι άλλες περιπέτειες από τις τρεις αυτές επισκέψεις της, αφού η ίδια η συγγραφέας δήλωσε: "δεν μπορεί να έρχεται και να φεύγει για πάντα".
Μαίρη και Μπερτ, στην ταινία
Τα διάβασα πριν αρκετά χρόνια, μαζεμένα και αφού είχα δει την ταινία του 1964, με τη λατρεμένη μου Τζούλι Άντριους στον ομώνυμο ρόλο. Την ταινία τη λάτρευα, και στην αρχή τα βιβλία με χάλασαν λίγο. Όχι γιατί δεν είχαν και πολύ μεγάλη σχέση με τις περιπέτειες της ταινίας (αυτό είναι δα πολύ συχνό στις μεταφορές), ούτε γιατί ξαφνικά από δύο τα παιδιά των Μπανκς έγιναν πέντε (ναι, ήταν πέντε, τα δυο μωρά δίδυμα!), αλλά γιατί ο χαρακτήρας της Μαίρης Πόπινς, που την αγαπούσα τόσο... αααχ, ο χαρακτήρας της Μαίρης Πόπινς... Ε, λοιπόν, στα βιβλία παρουσιάζεται πολύ πιο αυστηρός, λιγότερο ευγενικός και καλοσυνάτος, και ΛΙΓΑ λέω.
Ω ναι, αυτή είναι η πικρή αλήθεια. Η Μαίρη Πόπινς των βιβλίων δεν είναι γλυκιά και τρυφερή. Μαλώνει τα παιδιά, τα ειρωνεύεται, ρουθουνίζει, μιλάει απότομα και έχει μόνιμα στο πρόσωπό της μια περιφρονητική-επικριτική έκφραση. Στην αρχή δεν μπορούσα να το συγχωρέσω στην κυρία Τράβερς -και να σκεφτεί κανείς ότι στο δικό της μυαλό γεννήθηκε ο χαρακτήρας. Τη σ*%#$α!!! σκεφτόμουν έξω φρενών την ώρα που διάβαζα (για την Πόπινς το σκεφτόμουν, όχι για την Τράβερς), πώς είναι δυνατόν να φέρεται έτσι στα κακόμοιρα τα παιδιά; Και είναι δυνατόν αυτά, παρόλα αυτά, να την αγαπάνε; Δυσπιστία. Όμως ήταν δυνατόν. Τα παιδιά την αγαπάνε και καθώς συνεχίζω να διαβάζω, μαθαίνω να την αγαπάω κι εγώ. Γιατί η νταντά τους είναι μάγισσα. Κοντά της τα αντικείμενα ζωντανεύουν, η βαρύτητα καταρρίπτεται, τα ζώα μιλούν. Στο πρώτο βιβλίο πάει τα παιδιά ταξίδι το γύρο του κόσμου, κάνουν πάρτι τσαγιού στο ταβάνι και γενεθλίων στο ζωολογικό κήπο, βλέπουν αστέρια από μελόψωμο να κολλιούνται στον ουρανό. Στο τρίτο μιλούν μ' ένα άγαλμα που ζωντανεύει και κάνουν γιορτή κάτω απ' τη θάλασσα. Κι άλλα τέτοια. Κι ας μην το παραδέχεται ποτέ. Ο ουρανός δεν είναι όριο για τη Μαίρη Πόπινς. Οι περιπέτειες που ζουν τα παιδιά μαζί της μοιάζουν με όνειρα. Είναι παρατραβηγμένες και χωρίς λογική. Είναι παραμυθένιες.
Δεύτερος και πιο σημαντικός λόγος για να την αγαπήσουμε παρά την ιδιοτροπία της, η Μαίρη Πόπινς των βιβλίων μπορεί να φαίνεται κακιά, αλλά δεν είναι. Ξέρει πότε να μιλήσει απαλά. Ξέρει πότε να κοιτάξει τρυφερά. Σπουδαία τα λάχανα, θα μου πείτε, όταν σε ολόκληρο το βιβλίο μας έχει ταράξει στα ρουθουνίσματα. Όμως για τα παιδιά φαίνεται να είναι αρκετό. Είναι ένας ώμος πάνω στον οποίο μπορείς να κοιμηθείς όταν κουραστείς. Μπορεί να χειριστεί μια κρίση και είναι πάντα εκεί -χμ, εκτός απ' όταν φεύγει. Και τις στιγμές που φεύγει, τότε είναι που φαίνεται πως στ' αλήθεια στενοχωριέται, πως στ' αλήθεια αγαπάει τα παιδιά. Οι στιγμές που φεύγει είναι σχεδόν συγκινητικές. Σβήστε το σχεδόν. Και καταλήγω πως η Μαίρη Πόπινς των βιβλίων απλώς δεν είναι τόσο... εκδηλωτική. Εντάξει, πολλοί άνθρωποι δεν είναι. Στο τέλος-τέλος, την έχω συγχωρέσει κι ας μην συγκρίνεται μ' αυτή τη γλυκιά φατσούλα:
Julie Andrews
Το αγαπημένο μου βιβλίο είναι, νομίζω, το τρίτο: Η Μαίρη Πόπινς ανοίγει την Πόρτα. Οι ιστορίες του είναι πολύ όμορφες, ειδικά το Μαρμάρινο Αγόρι. Το μικρό άγαλμα που λέει στα παιδιά την ιστορία του με ακολουθεί χρόνια. Νομίζω πως το έχω δει στο Λονδίνο. Ή τουλάχιστον βρήκα κάποιο που του έμοιαζε, σ' ένα πράσινο πάρκο. Ακόμα, μου θυμίζει λιγάκι, πολύ λίγο, το αναιδέστατο αγαλματάκι στην πλατεία Ναυαρίνου, δίπλα στην παιδική χαρά που πήγαμε σήμερα. Από την πρώτη στιγμή που το είδα εδώ στη Θεσσαλονίκη το είχα σκεφτεί. Και σήμερα, που η μέρα ήταν λες και πηδήξαμε μέσα στη ζωγραφιά του Μπερτ....
.... και περνούσαμε δίπλα απ' τ' αγαλματάκι γυρίζοντας στο σπίτι, μέσα στη γλυκιά ευδαιμονία της ανοιξιάτικης λιακάδας, σκέφτηκα πάλι, για μια στιγμή, όπως κάθε φορά, το μικρό Νηλέα. Όχι, το αγαλματάκι του βιβλίου δεν είναι αναιδέστατο. Είναι όμως, σαν αυτό στο Ναυαρίνο, μικρούλι και θαλασσινό και πολύ μόνο, και κάποτε, τότε που διάβαζα πρώτη φορά τα βιβλία, το είχα δει στ' όνειρό μου. Το όνειρο δεν το θυμάμαι, έχει μείνει μόνο η αίσθησή του κάπως αόριστη. Ξέρω όμως πως ήταν πολύ γλυκό και θλιμμένο και γεμάτο αγάπη, και πως δεν ήθελα να ξυπνήσω.
Αυτό το βιβλίο δεν έχει κυκλοφορήσει ακόμα, όμως όταν κυκλοφορήσει πολύ θα ήθελα να το διαβάσω. Σε εφτά βδομάδες θα βγει στην αγορά, και η συγγραφέας έχει ετοιμάσει ένα μικρό τρέιλερ για να το προωθήσει στον κόσμο.
H Kelle Hampton διατηρεί το blog "Enjoying the Small Things". Είναι αρκετά διάσημο, από αυτό την ανακάλυψα. Είναι φωτογράφος, συγγραφέας και πολλά άλλα πράγματα. Το πιο σημαντικό, είναι μαμά. Έχει δυο πανέμορφα κοριτσάκια, και το μικρότερο έχει σύνδρομο Ντάουν. Στο βιβλίο της Bloom περιγράφει το ταξίδι της με τις κόρες της και ιδιαίτερα τη μικρή, τη γέννησή της και την ιστορία της και πώς η ίδια την αποδέχτηκε, την αγκάλιασε και έμαθε να αναγνωρίζει την ομορφιά που κρύβεται σ' αυτό που δεν είναι συνηθισμένο ή αναμενόμενο. Σ' αυτό που έρχεται αναπάντεχα και μας δοκιμάζει και μας κάνει καλύτερους και σοφότερους. Κι όπως λέει και η ίδια, κάνει τον κόσμο μας όχι να καταρρέει, αλλά απλώς να επεκτείνεται.
Το τέλειωσα προχτές, αλλά χτες ξύπνησα λίγο σκοτεινιασμένη με τα όσα συνέβαιναν/συμβαίνουν και δεν είχα και πολλή διάθεση να γράψω.
Έπειτα, μετά το μεσημέρι, ξαφνικά καθάρισε ο ουρανός μετά από τόσες μέρες συννεφιάς.
Βγήκαμε μια μικρή βόλτα κατά τις πεντέμισι, έτσι, μέχρι το σούπερ μάρκετ, και δεν είχε ακόμα σκοτεινιάσει.
Ευτυχία.
Κατευθείαν μύρισε άνοιξη. Μια μικρή γεύση μέσα στο χειμώνα. Ένα όμορφο, ήσυχο απόγευμα.
Το τέλειωσα λοιπόν προχτές, ένα βιβλίο παλιό, του 1912. Μα τι με έχει πιάσει τελευταία κι όλο διαβάζω κάτι βιβλία γραμμένα πριν το '50; Κάθε φορά που τελειώνω ένα σκέφτομαι, ναι μεν, αλλά να... βιβλίο άλλης εποχής. Ο πόλεμος των κουμπιών είναι μάλλον ένα τέτοιο. Είναι το πιο γνωστό ίσως βιβλίο του Λουί Περγκώ και με άφησε με τόσο ανάμεικτες εντυπώσεις, που δεν είμαι καν σίγουρη αν μου άρεσε. Να εξηγηθώ.
Είναι περιπέτεια. Νομίζω. Είναι η ιστορία δυο παιδικών συμμοριών από γειτονικά χωριά που μάχονται η μία την άλλη λυσσαλέα. Όπως όλοι οι πόλεμοι, είναι ένας πόλεμος χωρίς λόγο. Η παρεξήγηση που τον ξεκίνησε έχει ξεχαστεί από χρόνια, αλλά η μανία των μικρών αγοριών είναι άσβεστη. Μιλάμε για μίσος! Ξύλο, βρισίδι και αλληλοταπεινώσεις, σύλληψη αιχμαλώτων και η υπέρτατη τιμωρία: κόψιμο των κουμπιών από τα ρούχα των άτυχων παιδιών, που επιστρέφουν στο σπίτι κουρελιασμένα για περισσότερο ξύλο, απ' τους γονείς αυτή τη φορά. Ωστόσο, τίποτα δεν τους σταματά. Κι ο αγώνας συνεχίζεται ατέρμονα, μέχρι το τέλος του βιβλίου κι ακόμα παραπέρα.
¨Ε λοιπόν, αυτό είναι το βιβλίο. Τα είπα πάνω-κάτω όλα. Μάχες, μάχες, κι άλλες μάχες. Ένας αγώνας χωρίς αιτία και χωρίς έλεος, με πρωταγωνιστές μικρά παιδιά. Η υπόθεση δεν εξελίσσεται τρομερά. Δεν πάει απαραίτητα κάπου. Επιμέρους γεγονότα γραμμένα μάλλον με χιούμορ διανθίζουν την ιστορία, στιγμές τρυφερότητας κι αυθεντικής παιδικότητας φέρνουν μερικά χαμόγελα. Οι χαρακτήρες γίνονται συμπαθείς στην πορεία. Ο Λεμπράκ, ο Καμύ, ο Τεντέν, η Μαρία. Μα είναι ένα βιβλίο φαινομενικά μόνο ανάλαφρο, στο βάθος όμως αρκετά σκληρό. Ή ίσως απλά να είναι ένα βιβλίο άλλης εποχής.
Τι εννοώ σκληρό; Όχι, κανείς δεν πεθαίνει, ούτε παθαίνει κάτι φρικτό στο βιβλίο. Η ιστορία δεν σου ματώνει την καρδιά σε κανένα σημείο, ούτε με γεγονότα, ούτε με σκέψεις, ούτε τίποτα. Μα η ίδια η ζωή που περιγράφει, το σκηνικό που στήνει...
Παιδάκια φτωχά, παρατημένα απ' τους γονείς τους, που δεν ξέρουν ούτε πού βρίσκονται τις ώρες που λείπουν ούτε ενδιαφέρονται να μάθουν τι κάνουν, που ουσιαστικά δεν έχουν καμιά επαφή μαζί τους και μόνο επικρίνουν και χτυπούν. Κυνηγημένα κι απ' το δάσκαλο, που εμφανίζεται σαν ένας μισητός γέρος, διακατέχονται και στο σχολείο απ' τον τρόμο της τιμωρίας. Παιδάκια που οι μεγάλοι τα έχουν αφήσει μόνα, χωρίς καμιά συμπαράσταση, χωρίς καμιά στοργή και καμιά ηθική. Και που άθελά τους, αναπόφευκτα, αναπαράγουν τον κόσμο των μεγάλων με ζήλο. Ήδη. Ανελέητα κι αμετανόητα. Κι ας τελειώνει το βιβλίο με τη φράση "και να σκεφτεί κανείς πως όταν μεγαλώσουμε, μπορεί να γίνουμε χαζοί σαν αυτούς".
Κι όμως, οι μικροί μαχητές φαίνονται να το διασκεδάζουν. Κι ούτε φαίνεται να τους πειράζει το γεγονός ότι οι γονείς τους είναι όπως είναι. Μοιάζει τόσο φυσικό. Και γι' αυτούς, και για το συγγραφέα, μάλλον. Γι' αυτό λέω, βιβλίο άλλης εποχής... Και ξαφνικά, φέτος, βγήκαν δύο ταινίες βασισμένες στον Πόλεμο των κουμπιών! Η μία παίχτηκε πρόσφατα και στην Ελλάδα:
Να και το trailer της άλλης:
Δεν το πιστεύω ότι το λέω αυτό, αλλά φαίνονται καλύτερες απ' το βιβλίο... Θέλω να δώσω μια ευκαιρία σε κάποια απ' αυτές, ή και στις δύο αν καταφέρω να τις βρω. Κάτι που αποτέλεσε βασικό μειονέκτημα του βιβλίου για μένα, είναι ότι δεν υπάρχουν κορίτσια στην ιστορία. Μόνο η Μαρία συμμετέχει δειλά, αλλά και πάλι, ο ρόλος της είναι σχεδόν μηδαμινός. Οι πόρτες του άγριου μικρόκοσμου αυτών των μισογύνικων αγοριών είναι αποφασιστικά κλειστές. Οι ταινίες, ωστόσο, φαίνονται να μας κάνουν τη χάρη να εκσυγχρονίσουν λίγο την ιστορία. Κορίτσια, γονείς, δάσκαλοι, όλοι μοιάζουν να έχουν ένα ρόλο διαφορετικό απ' αυτόν του βιβλίου. Ελπίζω. Δεν θα γινόταν αλλιώς.
Ο συγγραφέας του βιβλίου, Λουί Περγκώ, γεννήθηκε το 1882 στη Γαλλία και απ' ό,τι διαβάζω στη βιογραφία του φαίνεται πως υπήρξε και ο ίδιος ένα ατίθασο παιδί που συμμετείχε σε τέτοιου είδους αψιμαχίες... Το χωριό Λονζεβέρν όπου διαδραματίζεται η ιστορία του πολέμου των κουμπιών φέρεται να είναι το Λαντρές, το δικό του χωριό. Μεγαλώνοντας ο κύριος Περγκώ έγινε δάσκαλος, και σκοτώθηκε το 1915 σε μάχη του Α' Παγκοσμίου πολέμου.
Ω, τι κόσμος, έχω να πω. Πόλεμος και ξανά πόλεμος. Και σαν να μην έφταναν οι πόλεμοι των μεγάλων, να κι ένας πόλεμος των κουμπιών, σχεδόν αναίμακτος αυτός αλλά σχεδόν εξίσου σκληρός.
Προς τι το μίσος και ο αλληλοσπαραγμός;
Καημένα, καημένα παιδάκια.
Σήμερα δεν θα μιλήσω για βιβλίο. Θα σας πω για το κόλλημά μου, που έχει κάποια σχέση με βιβλία, μεγάλη σχέση με ιστορίες και ανήκει στον κόσμο της έβδομης τέχνης (συγκαταλέγονται και οι τηλεοπτικές σειρές σ' αυτόν ή λέω βλακείες;). Ναι, χμ, εεε, είναι τηλεοπτική σειρά. Το Once Upon a Time του ABC. Φετινή σειρά, φρέσκια φρέσκια, σε εξέλιξη, από τους δημιουργούς του Lost. Δεν νομίζω να προβάλλεται στην Ελλάδα, δεν είμαι σίγουρη γιατί δεν έχουμε τηλεόραση, στην Αμερική προβάλλεται όμως κάθε Κυριακή, και αμέσως μετά τα επεισόδια βγαίνουν στο internet. Είχε πάρα πολύ καιρό να μ' αρέσει σειρά, να με κάνει να περιμένω τη συνέχεια με αγωνία. Το συναίσθημα είναι πολύ ικανοποιητικό. Με γυρίζει πίσω σ' έναν εφηβικό ενθουσιασμό για τις εβδομαδιαίες σειρές που περιμέναμε -Ζίνα, Ηρακλή και άλλα καλτ αγαπημένα. Με τη διαφορά ότι αυτό εδώ δεν είναι καλτ. Είναι παράξενα παραμυθένιο.
Τι θα λέγατε αν η Χιονάτη, η κακιά μάγισσα, ο Ρουμπελστίλτσκιν, ο Τζίμινι ο γρύλλος, ο Χάνσελ και η Γκρέτελ, η Σταχτοπούτα, το τζίνι του λυχναριού, και πάνω-κάτω όλοι οι ήρωες των αγαπημένων μας παιδικών παραμυθιών ζούσαν στον κόσμο μας; Κάπου στο Μέιν των Ηνωμένων Πολιτειών; Σε μια μικρή πόλη ονόματι Storybrooke (μικρή διαφορά από το storybook); Κι αν αυτοί οι ήρωες είχαν ξεχάσει την ταυτότητά τους, και ζούσαν σαν σύγχρονοι άνθρωποι, όπως εγώ κι εσείς, με λίγο συγκεχυμένες αναμνήσεις αλλά πολύ φυσιολογικές, ισορροπημένες υπάρξεις, κι αν η μάγισσα που τους είχε κάνει να χάσουν τον εαυτό τους ήταν η δήμαρχος της πόλης, η μόνη που θυμόταν την αλήθεια, με όλη την εξουσία του κόσμου πάνω τους; Κι αν ένα μικρό αγόρι έβρισκε ένα βιβλίο, έκανε όλους τους απαραίτητους συσχετισμούς, ανακάλυπτε την αλήθεια κι έβαζε σκοπό να σώσει την κατάσταση; Δεν είναι αυτό μια πολύ καλή συνταγή για μια σειρά γεμάτη μαγεία;
Είναι λοιπόν η Emma Swan, μια γυναίκα με κάπως σκοτεινό παρελθόν, που μια βραδιά δέχεται μια απρόσμενη επίσκεψη από το δεκάχρονο γιο της Henry, τον οποίο είχε δώσει για υιοθεσία όταν ήταν βρέφος και δεν ξαναείδε έκτοτε. Η επιστροφή του στη θετή του μητέρα γίνεται λίγο πιο περίπλοκη απ' ό,τι θα ήθελε η Έμμα- ο Χένρι της αποκαλύπτει τη θεωρία περί Storybrooke που λέγαμε παραπάνω, και της εξηγεί πως είναι η μόνη που μπορεί να λύσει τα μάγια και να σώσει τους ήρωες των παραμυθιών: η χαμένη κόρη της Χιονάτης. Η Έμμα για χάρη του μικρού εγκαθίσταται στην πόλη και η ιστορία ξετυλίγεται σιγά σιγά. Κάθε επεισόδιο επικεντρώνεται σε έναν ήρωα. Η ζωή τους στο Storybrooke πλέκεται με την παραμυθένια ζωή που έχουν ξεχάσει, άλματα απ' την πραγματικότητα στη φαντασία και πίσω πάλι, μα ποιά είναι άραγε γι' αυτούς η πραγματικότητα;
Οι ήρωες των παραμυθιών είναι φυσικά παραλλαγμένοι, οι ιστορίες τους λίγο "πειραγμένες", όμως για μένα αυτό είναι το συναρπαστικό. Δίνει μια άλλη διάσταση στα πράγματα. Ύστερα, όλοι οι χαρακτήρες λίγο πολύ συνδέονται μεταξύ τους, οι συγγραφείς έχουν εφεύρει συνδέσεις ανάμεσα στα παραμύθια που σφιχτοδένουν την ιστορία από διάφορες πλευρές. Μ' ενθουσιάζει αυτό. Επίσης, επιχειρείται να δοθεί μια εξήγηση στις συμπεριφορές που στα παραμύθια μας παρουσιάζονται ως δεδομένες. Το καλό, το κακό, η μαγεία, η παράνοια. Οι πριγκίπισσες, οι μάγισσες. Τα παρατημένα παιδιά. Η αγάπη, η εκδίκηση. Ο πόνος. Ο έρωτας. Στα παραμύθια τα πράγματα είναι απλά και απόλυτα. Σε μια ιστορία για μεγάλους, όμως, για τον κόσμο μας, για την εποχή μας, όλα χρειάζονται μια ερμηνεία, ένα καινούργιο φως πάνω τους, ένα άνοιγμα προς το βάθος. Αλλιώς μοιάζουν αστεία, ή αφελή, ή απλώς τόσο τετριμμένα. Η σειρά το προσπαθεί αυτό το άνοιγμα, έχει ευρηματικότητα και φαντασία, χωρίς όμως να χάνει την ουσία των παραμυθιών της. Τι ανακούφιση.
Η σειρά μου ανοίγει την όρεξη για παραμύθια. Εξάλλου η Σταυρούλα μεγαλώνει, σε λίγο καιρό θα είμαστε έτοιμες για τα πρώτα μας. Γκριμ, Άντερσεν, Περώ, σας ερχόμαστε! Πείτε μου όμως, είναι ιδέα μου ή μέσα σε κάθε παραμύθι κρύβεται κι ένα μικρό θρίλερ; Μια ιστορία αγάπης, γενναιότητας και φρίκης. Ένα κομμάτι ενήλικης ζωής.
Χθες, στις 7 Φεβρουαρίου, είχε τα γενέθλιά του... αν ζούσε θα ήταν 200 ετών! Όμως πέθανε στα 58 του, το 1870, έχοντας απολαύσει περισσότερη δημοτικότητα από οποιονδήποτε άλλο συγγραφέα της εποχής του. Μα ακόμα και τώρα, δεν είναι δημοφιλέ-στα-τος; Δεν είναι ο δημιουργός χαρακτήρων και τύπων που ο καθένας θα αναγνώριζε; Δεν γίνονται ακόμα, ξανά και ξανά, απόπειρες μεταφοράς των έργων του στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση; Τι να γράψω εγώ, ο φτωχός αναγνώστης, για τον Τσαρλς Ντίκενς;
Όχι, το κούρεμα και το γενάκι του δεν είναι καθόλου σύγχρονο, τ' ομολογώ (και διάλεξα και μια φωτογραφία που χμ, θεώρησα ότι τον κολακεύει). Όμως ο Όλιβερ Τουίστ, ο Σκρουτζ, η μικρή Ντόρριτ κι ο Πιπ απ' τις Μεγάλες Προσδοκίες είναι φρέσκοι, ολοζώντανοι. Γοητευτικοί όπως πάντα.
Τα παιδικά χρόνια του Ντίκενς ήταν δύσκολα. Ο πατέρας του κατέληξε στη φυλακή για χρέη (το πόσο τον πλήγωσε αυτό φαίνεται στη Μικρή Ντόρριτ), ο ίδιος στα δεκαπέντε του σταμάτησε το σχολείο για να συντηρήσει την οικογένειά του δουλεύοντας σε εργοστάσιο. Μεγαλώνοντας έγινε ανταποκριτής εφημερίδας, και στις ελεύθερες ώρες του έγραφε διηγήματα. Τα πρώτα του έργα δημοσιεύονταν σε εφημερίδες, σε συνέχειες. Τα "Χαρτιά του Πίκγουικ" έγιναν ανάρπαστα και του χάρισαν τη δημοτικότητα που από τότε όλο μεγάλωνε- μέχρι την Αμερική έφτασε η χάρη του. Ο Ντέιβιντ Κόπερφιλντ είναι περίπου αυτοβιογραφία του. Σημειωτέον ότι ένα μεγάλο μέρος της ζωής του το έζησε στο Λονδίνο, και το σπίτι του ήταν τόσο κοντά στη φοιτητική εστία που έμενα ένα χρόνο. Και δεν πήγα. Ωωωω της ανθρωπίνης βλακείας!
Βρήκα έναν κατάλογο με τα έργα του που έχουν εκδοθεί στα ελληνικά εδώ. Στ' αγγλικά οι εκδόσεις δεν έχουν τέλος. Έχω διαβάσει μερικά, έχω δει και μερικές μίνι σειρές βασισμένες σε βιβλία του- το Bleak House και η Little Dorrit του BBC μου άρεσαν πάααρα πολύ. Τ' αγαπημένα μου βιβλία του κυρίου Ντίκενς, ωστόσο, είναι τα Χριστουγεννιάτικα. Τα διάβασα χρόνια πριν, σε παιδικές εκδόσεις από τον Καστανιώτη, και με είχαν ενθουσιάσει. Το χαρακτηριστικό του ύφος, το γρήγορο γράψιμο, οι συναρπαστικές ιστορίες με τους φτωχούς, θλιμμένους ήρωες, τις παρεξηγήσεις, τη μαγεία, είναι άπιαστα. Από το πιο διάσημο, τη Χριστουγεννιάτικη Ιστορία, μέχρι τα πιο άγνωστα: Το δώρο του φαντάσματος, Οι καμπάνες. Το απόλυτα αγαπημένο μου απ' τα χριστουγεννιάτικα βιβλία είναι όμως Ο γρύλος στο τζάκι. Ο κόσμος των παιχνιδιών, οι αξιαγάπητοι χαρακτήρες, η ονειρική ατμόσφαιρα κι η πανηγυρική, ανακουφιστική αποκατάσταση του δικαίου στο τέλος το κάνουν ένα απ' τα ομορφότερα βιβλία Ντίκενς που έχω διαβάσει.
Here's to you , Mr. Dickens! Έχω πολλή μελέτη ακόμα να κάνω πάνω στις ιστορίες σου...
Είναι λίγο μικρή για ένα τέτοιο βιβλίο, μα έλα που της άρεσε. Το είδαμε στο βιβλιοπωλείο την περασμένη Παρασκευή, πρώτα άρεσε σε μένα (αλίμονο) κι εκεί που το χάζευα, χωρίς καν να της επιστήσω την προσοχή, άρχισε να δείχνει. Το μπαλόνι. Το κοριτσάκι. Το μπαλόνι.
Ξαφνιάστηκα λίγο, άρχισα να τη ρωτάω "πού είναι το κοριτσάκι;", "πού είναι το μπαλόνι;", έδειχνε και ξανάδειχνε. Γυρίζαμε σελίδες. Το μπαλόνι. Το μπαλόνι. Το μπαλόνι. Χτυπούσε τα ποδαράκια της που κρέμονταν μέσα απ΄το μάρσιπο και έκανε μμμμ! κάθε φορά που κολλούσε το δαχτυλάκι της στο χαρτί. Το κόκκινο μπαλόνι ταξίδευε, από σελίδα σε σελίδα, την περίμενε να το ξαναβρεί, κι έπειτα έφευγε πιο ψηλά, πιο μακριά. Το αγοράσαμε, στο σπίτι το ξεφυλλίσαμε πάλι, πολλές φορές από τότε. Το βάζουμε στο πάτωμα κι ακολουθούμε το μπαλόνι. Παίζουμε πολύ με τα μπαλόνια αυτό τον καιρό. Κι αυτό το χάρτινο τη γοητεύει ακόμα, μαζί κι εμένα.
Ξέρετε εκείνα τα μπαλόνια με το ήλιο, που αν σου φύγουν απ' το χέρι δεν τα ξαναβλέπεις ποτέ; Πάνε ψηλά και μακριά κι ο αέρας τα παρασέρνει κι αυτά ανεβαίνουν, και κανείς δεν ξέρει πού πάνε. Απ' αυτή την απορία ξεκίνησε ο Δημήτρης Μπασλάμ (πού πάνε τα μπαλόνια όταν φεύγουν απ' τα χέρια μας;) κι έφτιαξε το πανέμορφο βιβλιαράκι του Λέω να πετάξω. Βέβαια, το μπαλόνι της ιστορίας δεν έφυγε απλώς. Ήταν το μπαλόνι της Ζωής κι η Ζωή το άφησε να φύγει. Κι εκείνο, ελεύθερο κι ανάλαφρο, χωρίς πολλά λόγια να το βαραίνουν, έκανε ένα μεγάλο ταξίδι μέσα απ' τις ζωγραφιές του Γιώργου Κόφτη.
Το βιβλίο είναι ακόμα φρέσκο (πρώτη έκδοση τον Απρίλιο του 2011), κι είναι μοντέρνο και ξεχωριστό. Όμως μου θύμισε αυτή τη γλυκιά ταινία, την τόσο παλιά, Το κόκκινο μπαλόνι του Αλμπέρ Λαμορίς. Ναι, οι ιστορίες διαφέρουν, εξάλλου εκείνη ήταν η ιστορία ενός μικρού αγοριού που σέρνει μαζί του ένα μπαλόνι, κι αυτή είναι η ιστορία ενός μπαλονιού που ένα κοριτσάκι το άφησε να πετάξει μακριά, αλλά πώς να το κάνουμε... Ένα κόκκινο μπαλόνι είναι πάντα τόσο μαγικό. Τόσο εύθραυστο, τόσο ελεύθερο, τόσο εφήμερο. Ένα αιώνιο σύμβολο παιδικότητας που παραμένει όσο κι αν αλλάζουν οι καιροί. Όσο κι αν γίνεται γκρίζος ο κόσμος που μας τυλίγει. Ένα κόκκινο μπαλόνι είναι πάντα ένα κομμάτι απ' τα όνειρά μας.
Βρήκα στο youtube αυτό το βιντεάκι για το Λέω να πετάξω: Είναι οι εικόνες της ιστορίας με κίνηση και μουσική, είναι το παραμύθι δραματοποιημένο ας πούμε. Είναι πολύ γλυκό.
Κι η ταινία του Lamorisse που σας έλεγα, το κόκκινο μπαλόνι:
Ο Γουίνι κι ο Κρίστοφερ Ρόμπιν. Ένα παιχνίδι που τ' αγαπούσε ένα παιδάκι.
Ο Άντυ, ο Γούντυ και ο Μπαζ. Toy Story. Τι κάνουν τα παιχνίδια όταν τα παιδιά δε βλέπουν;
Εγώ κι η κούκλα μου η Φιφή, που όταν ήμουν έξι χρονών πίστευα ότι την είχα αδερφή, κι αλίμονο σε όποιον ισχυριζόταν ότι δεν ήταν αληθινή. (Ή αλίμονο σε μένα -ένα κοριτσάκι είχε βρει τον τρόπο να με κάνει ό,τι θέλει με την απειλή "θα πάω να πω ότι η Φιφή δεν είναι μωρό"). Ποιό παιδάκι δεν έχει αγαπήσει αληθινά ένα παιχνίδι; Τι κάνει ένα παιχνίδι αληθινό;
Το πάνινο λαγουδάκι της Μάρτζερι Γουίλιαμς, ωστόσο, έχει μάλλον περισσότερες ομοιότητες με τον αρκούδο της αδερφής μου. Το ξαναδιάβασα τις προάλλες (στην αγγλική, πρωτότυπη μορφή του έχει τίτλο The Velveteen Rabbit) και τον θυμήθηκα τον καημένο το Μπούζιο. Ήταν ροζ και ασχημούλης, τον είχε από τη μέρα που γεννήθηκε και τον έσερνε παντού ως τα μέσα του δημοτικού. Τουλάχιστον. Τον κάτσιασε από το πολύ ρούφηγμα, τ' αυτιά του έλιωσαν, το ύφασμα στην κοιλιά του σκίστηκε, απέκτησε πάνα-μπάλωμα, τελικά μπροστά στην απειλή της ολικής αποσύνθεσης τυλίχτηκε με κάλυμμα από πλαστική σακούλα. Τον αγκάλιαζε κι έτσι, κοιμόταν μαζί του, με το σκριτς-σκρατς και την απόσταση που επέβαλλε η σακούλα. Της αρκούσε που τον είχε. Τον αγαπούσε αληθινά. Δεν ήταν πια καινούργιος, η όποια ομορφιά του είχε χαθεί ανεπιστρεπτί, από ένα σημείο και μετά θα τον έλεγες ακόμα και σιχαμερό, αλλά τον αγαπούσε. Και μας έκανε όλους να τον αγαπάμε.
Σκεφτείτε τώρα για μια στιγμή τι μπορεί να ένιωθε αυτός ο αρκούδος. Αν ηταν αληθινός, λέμε. Αν υποθέσουμε ότι μπορούσε να νιώσει. Πόση λατρεία εισέπραξε, πόση ευτυχία πρέπει να τον γέμιζε η αγάπη, πόση αγωνία πρέπει να τον έζωσε τις φορές που ξεχάστηκε για χάρη κάποιου άλλου παιχνιδιού, πόση θλίψη βλέποντας τη μικρή να μεγαλώνει. Βάλτε τις σκέψεις και τα αισθήματα του αρκούδου της Χαράς κάτω κι έχετε περίπου το "λαγουδάκι" της Μάρτζερι Γουίλιαμς (κλικ εδώ για wikipedia). Που ήταν το Χριστουγεννιάτικο δώρο ενός μικρού αγοριού. Που έπαιξε μαζί του ατέλειωτα κι αγαπήθηκε ατέλειωτα. Που το αγοράκι το έβλεπε αληθινό -κι είχε και το ίδιο την αγωνία αν είναι αληθινό, να γίνει αληθινό. Που ο χρόνος και η χρήση το έφθειραν, η αγάπη, τα φιλιά το έφθειραν. Που όταν το παιδί αρρώστησε, έμεινε κοντά του, μέσα στα σκεπάσματά του, και του συμπαραστάθηκε. Που όταν το παιδί έγινε καλά, η νταντά το πέταξε άκαρδα μαζί με τα υπόλοιπα παιχνίδια, για να καεί -ήταν εστία μικροβίων. Που το παιδάκι το ξέχασε, αλλά η καλή νεράιδα των παιχνιδιών το έκανε πραγματικά αληθινό, γιατί έτσι συμβαίνει με τ' αγαπημένα παιχνίδια όταν παλιώνουν. Και που η καλή του τύχη του επιφύλασσε μια ακόμα ινκόγκνιτο συνάντηση με το αγόρι που το βοήθησε να γίνει αληθινό...
Το βιβλιαράκι είναι παλιό, η ιστορία κλασική κι ας μην είναι τόσο γνωστή στην Ελλάδα. Είναι γλυκιά και μαγική και δεν είναι η ιστορία του αγοριού. Αφορά αποκλειστικά το λαγουδάκι. Τα συναισθήματά του, τις αγωνίες του. Είναι γραμμένη μ' ευαισθησία και τρυφερότητα και χμ, υψηλό βαθμό ενσυναίσθησης. Η συγγραφέας μπαίνει πραγματικά στα παπούτσια του λαγού. Σε κάνει κι εσένα να μπαίνεις. Αγωνιάς μαζί του. Χωρίς πλάκα.
Είναι πολύ συντομο βιβλίο, το διαβάζεις μονορούφι. Το αγοράκι δεν έχει όνομα -ούτε και το λαγουδάκι, εδώ που τα λέμε. Το κεντρικό θέμα που εμφανίζεται ξανά και ξανά είναι το κατά πόσο ένα παιχνίδι είναι αληθινό. Το λαγουδάκι μιλάει με τ' άλλα παιχνίδια, ρωτάει αν είναι αληθινό, ρωτάει πως γίνεται κανείς αληθινός -η αγάπη ενός παιδιού σε κάνει αληθινό, απαντά το άλογο, που ξέρει πολλά. Μα πώς μιλάει, θα μου πείτε, αν δεν είναι αληθινό; Φαίνεται πως υπάρχουν διάφορες διαβαθμίσεις στην κλίμακα του αληθινού. Είσαι παιχνίδι, σκέφτεσαι, νιώθεις, αλλά δεν είσαι αληθινό αν δεν σε αγαπήσει ένα παιδί. Και τότε είσαι αληθινό για το παιδί, αλλά δε μπορείς να τρέξεις, να χοροπηδήξεις, να κουνήσεις τ' αυτιά σου. Πρέπει η νεράιδα να σε κάνει αληθινό για όλους. Ουφ, μπελάς...
Η αδερφή μου σήμερα γίνεται είκοσι χρονών, και καμία σχέση δεν έχει με το κοριτσάκι που αγκάλιαζε ένα πάνινο αρκουδάκι τυλιγμένο σε πλαστική σακούλα. Το αρκουδάκι όμως μένει ίδιο, όπως κι η κούκλα μου η Φιφή. Στραπατσαρισμένα, ετοιμόρροπα, κάπου καταχωνιασμένα, όμως χορτάτα από ανιδιοτελή και χωρίς όρους αγάπη. Έχουν σίγουρα πάρει την προαγωγή στην πρώτη βαθμίδα του αληθινού, κι ίσως -ποιός το ξέρει;- και τη δεύτερη. Και να το ξέρετε, αν η νεράιδα των παιχνιδιών πράγματι τους επισκέφτηκε εκεί στην αποθήκη, αν η κούκλα μου αυτή τη στιγμή γυρίζει τον κόσμο κι ο αρκούδος της Χαράς τρώει χαρούμενος μέλι στο δάσος, είναι γιατί κάποτε δυο κοριτσάκια τα βοήθησαν να γίνουν αληθινά.
Υ.Σ.1 Το λαγουδάκι έχει γίνει και ταινία! Δεν την έχω δει ακόμα, και απ' ό,τι διαβάζω δεν έχει και μεγάλη σχέση με το βιβλίο (αναμενόμενο, αφού το βιβλίο είναι τόσο μικρούλι που δεν προσφέρει και πολύ υλικό) αλλά ορίστε...
"Πουφ, θέλω να μου υποσχεθείς πως δεν θα με ξεχάσεις ποτέ. Ακόμα κι όταν θα γίνω εκατό χρονών."
Ο Πουφ σκέφτηκε λίγο.
"Εγώ, πόσων χρονών θα είμαι τότε;"
"Ενενήντα εννιά."
Ο Πουφ κούνησε καταφατικά το κεφάλι.
"Σου το υπόσχομαι", είπε.
Α.Α. Μίλνε, Το σπίτι στην πουφογειτονιά, εκδόσεις Νεφέλη
Θα το παραδεχτώ, ναι, δεν θα φέρω αντίρρηση. Αυτό το βιβλίο είναι για κολλημένους. Fantastic Beasts and Where to Find them. (κλικ εδώ για Wikipedia!) Φανταστικά πλάσματα (για να μην πω τέρατα και αδικήσω ορισμένα) και πού να τα βρείτε.
Του Newt Scamander.
Εντάξει, εντάξει, της Rowling είναι κι αυτό. Αλλά όχι κάτι συνηθισμένο. Είναι ένα βιβλίο μέσα στο βιβλίο. Εσωδιηγητικό επίπεδο (ή όχι. Πετροβολήστε με, φιλόλογοι). Χμ. Επειδή μπορεί να λέω και βλακείες, θα προχωρήσω στο ψητό.
Πριν λίγες μέρες δεν σας έλεγα πως αγαπώ το Χάρι Πότερ; Ορίστε λοιπόν: κατευθείαν από τον κόσμο του Χάρι Πότερ, όχι ένα βιβλίο για το Χάρι Πότερ αλλά ένα βιβλίο του Χάρι Πότερ, σχολικό εγχειρίδιο του Χόγκουαρτς παρακαλώ, με πρόλογο του Άλμπους Ντάμπλντορ, με χειρόγραφες σημειώσεις του Χάρι και του Ρον και τις Ερμιόνης στα περιθώρια (ακόμα και μια κρεμάλα στην τελευταία σελίδα, ο Ρον φαίνεται έχανε γιατί γράφει you die, Weasley), κι ένα σωρό πληροφορίες για τα τέρατα του κόσμου των μάγων.
Πλάσματα που συναντάμε στα βιβλία της σειράς (π.χ. βασιλίσκος), αλλά και πλάσματα καινούργια, πλάσματα συνηθισμένα σ' εμάς τους Μαγκλ (νεράιδες, λυκάνθρωποι, μονόκεροι, γοργόνες), αλλά και πλάσματα παράξενα, με ονόματα-γλωσσοδέτες που δεν θα επιχειρήσω ν' αναφέρω, παρελαύνουν σε αλφαβητική σειρά μέσα στις σελίδες του μικρού αυτού βιβλίου. Κάθε λήμμα συνοδεύεται από επίσημη ταξινόμηση του Υπουργείου Μαγείας (ΧΧΧΧΧ για τα πιο επικίνδυνα πλάσματα, μέχρι Χ για τα ακίνδυνα και βαρετά). Περιγράφεται η μορφή τους, οι συνήθειές τους, περιστατικά από την επαφή τους με μάγους. Τέλειο;
Το ύφος είναι όντως σχολικού εγχειριδίου, αλλά πιο αστείο, πιο ανάλαφρο. Τα σχόλια είναι απολαυστικά. Δείχνουν να έχουν γραφτεί γύρω στο τέταρτο έτος των παιδιών στο Χόγκουαρτς. Οι αράχνες του δεύτερου βιβλίου κι ο Ιππόγρυπας του τρίτου σχολιάζονται, όπως και η αγάπη του Χάγκριντ για τα επικίνδυνα πλάσματα, βλέπε δράκος Νόρμπερτ. Κανα δυο φορές γράφουν στο πλάι "ο Χάγκριντ σίγουρα δεν διάβασε αυτό το βιβλίο", εκεί που λέει πως το τάδε πλάσμα πρέπει να το προσεγγίσει υποχρεωτικά ειδικός. Στην τελευταία σελίδα, η κρεμάλα που λέγαμε, μια τρίλιζα (ίδιο με τα δικά μου σχολικά βιβλία ένα πράγμα) και το σχόλιο του Ρον "ο Χάρι αγαπάει τη Μυρτιά που Κλαίει"- ο Χάρι έχει μουντζουρώσει το Moaning Myrtle.
Πείτε μου, είμαι άρρωστη; Το απόλαυσα! Μ' έκανε πολλές φορές να χαμογελάσω (δηλαδή να γελάσω, αλλά από μέσα μου) με την ευρηματικότητα και το χιούμορ του, βρήκα πολύ έξυπνες τις αναφορές στα βιβλία της σειράς κι όπως και να το κάνουμε, χάρηκα που έχω ένα βιβλίο που ξεπήδησε μέσα απ΄ την ιστορία. Αυτό και μόνο το κάνει πολύ παραμυθένιο. Κάνει τους ήρωες πολύ αληθινούς. Ή κάνει εμένα που το διαβάζω κομμάτι του μύθου. Τι άλλο να πω; Είναι ένα βιβλίο για μάγους!
Ακούστε και το καλύτερο. Τα έσοδα από την πώλησή του, καθώς και του Quidditch Through the Ages, που επίσης είναι εγχειρίδιο βγαλμένο απ' τη σχολική βιβλιοθήκη του Χόγκουαρτς, πάνε στο βρετανικό φιλανθρωπικό ίδρυμα Comic Relief. Από την πώληση των βιβλίων και μόνο έχουν μαζευτεί για το ίδρυμα πάνω από 17 εκατομμύρια λίρες. Go Harry!
Ένα βιβλίο για μάγους... Το έβαλα στη βιβλιοθήκη μας δίπλα στις ιστορίες του Μπιντλ του Βάρδου μ' ένα χαζό χαμόγελο, και θυμήθηκα τον καιρό που ήμουν μικρή και υποκρινόμουν πως ήμουν η πρωταγωνίστρια των βιβλίων που διάβαζα. Περπατούσα στο δρόμο πηγαίνοντας στο σχολείο, σκεφτόμουν τις κινήσεις μου σε τρίτο πρόσωπο (ουπς, ακούγομαι σαν ψυχασθενής;) κι έπλαθα κεφάλαια με τη φαντασία μου. Τι ωραία που ήταν η σχέση μου με τα βιβλία τότε...
Κι έτσι τώρα, στη μεγάλη βιβλιοθήκη του Χόγκουαρτς (σαλόνι μας),
... έβαλε το βιβλίο στο ράφι. Μόνο τότε διαπίστωσε πως είχε σκοτεινιάσει. Έξω απ' το παράθυρο, η ομίχλη σκέπαζε τις στέγες των σπιτιών κι ολόκληρη την πόλη. Κι απ' το διπλανό δωμάτιο...
ΟΥΑΑΑΑΑ!
Ένα νεραϊδάκι ξύπνησε απ' το μεσημεριανό του ύπνο.
Το τράβηξα σήμερα απ' τη βιβλιοθήκη, έτσι, για να το δω, και το ακούμπησα εδώ δίπλα μου στο τραπέζι. Αυτό είναι το καλό μ' αυτά τα μικρά και όμορφα βιβλία, σου παίρνει μόνο δυο λεπτά να τα ξαναδιαβάσεις, να παρατηρήσεις τις εικόνες. Σου χαρίζουν τόσο απλά μια όμορφη στιγμή.
Λένε πως η σιωπή είναι χρυσός. Ποιός αμφιβάλλει γι' αυτό; Η σιωπή πολλές φορές λέει πιο πολλά από τις λέξεις (χμ, κι άλλη κοινοτοπία, δεν είμαι σε φόρμα σήμερα). Ένα βιβλίο για τη σιωπή λοιπόν. Και μπορεί ο αρχικός του τίτλος να είναι The Quiet Book, όμως (συμφωνώ με το μεταφραστή) πράγματι Κάθε σιωπή κάτι έχει να πει.
Υπάρχουν σιωπές και σιωπές, διαπιστώνει κανείς καθώς μεγαλώνει. Οι άνετες και οι φορτισμένες, οι κουρασμένες κι οι εκνευρισμένες, οι βαριές κι οι αμήχανες, η πολυάσχολη σιωπή και η ήρεμη σιωπή της αγάπης. Η σιωπή "τσακωθήκαμε και δεν έχω όρεξη να σου μιλήσω τώρα". Η σιωπή "δεν έχουμε τίποτα κοινό και δεν βρίσκω τι να πω με σένα". Η σιωπή "δουλεύουμε πλάι πλάι κι είναι ωραία". Η σιωπή "είμαστε αγκαλιά κι αυτό μου φτάνει". Η σιωπή μου προς απάντησή σου. Και τόσες άλλες. Όμως αυτές είναι σιωπές των μεγάλων. Όταν είσαι παιδί τα πράγματα είναι διαφορετικά.
Το βιβλίο αυτό έρχεται να δικαιώσει τα παιδιά. Οι μεγάλοι τα έχουν παρεξηγήσει τρομερά. Θεωρούν ότι τα παιδιά δεν ξέρουν από σιωπή, απλώς και μόνο επειδή δεν μπορούν να είναι σιωπηλά τη στιγμή και για τους λόγους που θέλουν να σωπαίνουν εκείνοι. Νομίζετε ότι τα παιδιά δεν σωπαίνουν, για τους δικούς τους λόγους; Για ξεφυλλίστε λίγο αυτές τις σελίδες. Θ' αλλάξετε γνώμη.
Είχατε για παράδειγμα σκεφτεί....... την παραμυθένια σιωπή;
Τη σιωπή "για να δω πώς είμαι κουρεμένος";
Τη σιωπή πριν φωνάξουμε "ΕΚΠΛΗΞΗ";
Τη σιωπή "κοιτάζω το χιόνι, το στρώνει"; (καλή ώρα...)
Και τόσες άλλες...
Όπως τη σιωπή της μαρμελάδας που χύθηκε στο πάτωμα;
Τη σιωπή "τώρα δε μπορώ, ζωγραφίζω";
Τη γλειφιτζουρένια σιωπή (πώς να μιλήσεις μ' ένα γλειφιτζούρι στο στόμα);
Τη σιωπή "στο αυτοκίνητο όλοι κοιμούνται";
Ή τη σιωπή "καληνύχτα και φιλί";
Τις θυμάμαι όλες! Όλες τις σιωπές που περιέχει αυτό το γλυκό βιβλιαράκι. Από τότε, πολύ παλιά, που ήξερα να σωπαίνω για τους σωστούς λόγους...
Πώς να συγκρίνεις τη σιωπή ενός μεγάλου με τη σιωπή "κλείνω τα μάτια και κάνω μια ευχή"; Ή τη σιωπή που προσέχει μήπως τρομάξει ένα πουλί;
Γι' αυτό σας λέω.
Τα παιδιά ξέρουν πολύ καλά από σιωπή.
Τα παιδιά ξέρουν.
Κι επειδή τα παιδιά ξέρουν κι από φασαρία, υπάρχει και το αντίθετο βιβλιαράκι! The Loud Book, πάλι από τη Deborah Underwood. Enjoy!
.jpg)
