Σήμερα σας έχω κάτι ξεχωριστό, κάτι που ήθελα να σας δείξω εδώ και αρκετό καιρό, τρία βιβλία που ανακάλυψα σταδιακά, με διαφορά χρόνων το ένα απ' το άλλο, πολύ ξεχωριστά, παράξενα και πανέμορφα. Είναι η τριλογία Wild Things του εκπληκτικού Maurice Sendak, τρία βιβλία που δεν αποτελούν συνέχεια το ένα του άλλου, αλλά ασχολούνται με την ψυχολογική ανάπτυξη ενός παιδιού σε τρεις διαφορετικές φάσεις της ζωής του: τους νυχτερινούς φόβους και τα όνειρα ενός νηπίου, την αντίδραση και την επαναστατικότητα ενός μικρού παιδιού, το φόβο της απώλειας και την ανεξαρτησία που βιώνει ένα μεγαλύτερο παιδί σχεδόν στην προ-εφηβεία.
Στο κλασικό Where the Wild Things Are, βρισκόμαστε στη δεύτερη απ' αυτές τις φάσεις.
Ο Max είναι σκανταλιάρης, τόσο πολύ που τον στέλνουν στο κρεβάτι χωρίς το βραδινό του.
Κι έπειτα είναι τόσο θυμωμένος, που η φαντασία του κάνει να μεγαλώσει στο δωμάτιό του ένα δάσος, και ο μικρόκοσμός του να γίνει ο κόσμος όλος.
Ο Max φεύγει απ' το σπίτι με μια βάρκα ολοδικιά του...
...για το μέρος που ζουν τ' άγρια πλάσματα.
Είναι ο πιο άγριος απ' όλα και τον κάνουν βασιλιά τους.
Κι έπειτα, όταν ο Max το απαιτεί, κάνουν μεγάλο σαματά.
(γιατί τα πλάσματα τον υπακούν, γιατί είναι αρχηγός και παντοδύναμος σ' αυτό τον κόσμο που ο ίδος ορίζει)
Μα o Max είναι, παρόλα αυτά, απλώς ένα μικρό παιδί. Και μετά απ' όλα αυτά, ξαφνικά νιώθει μόνος. Πρέπει να γυρίσει στο σπίτι. Τα πλάσματα τον παρακαλούν να μείνει ("θα σε φάμε, σ' αγαπάμε!") όμως ο Max πρέπει να φύγει.
Γυρίζει στο σπίτι του (γιατί ο θυμός του πέρασε πια) και βρίσκει το βραδινό του να τον περιμένει, ακόμα ζεστό (γιατί βαθιά μέσα του πιστεύει στην αγάπη των γονιών του)...
Το Where the Wild Things Are είναι μάλλον το πιο γνωστό βιβλίο απ' τα τρία και το πρώτο που διάβασα. Έγινε και ταινία:
Την είδα πριν κάμποσα χρόνια και μου άρεσε, αλλά δεν τη θυμάμαι. Χρειάζομαι επανάληψη...
Στο ονειρικό In the Night Kitchen, ο μικρούλης Mickey είναι αυτό που λένε toddler στην ηλικία.
Μέσα στη νύχτα ξυπνάει από θορύβους...
... και ξαφνικά βρίσκεται, χωρίς τα ρούχα του, σε μια παράξενη νυχτερινή κουζίνα, μέσα στη ζύμη...
... ενώ τον περιτριγυρίζουν μάγειρες που μοιάζουν πολύ στον Oliver Hardy και ζητούν επίμονα γάλα για να κάνουν κέικ...
Ο Mickey κινδυνεύει να τον ζυμώσουν, αλλά τελικά αναδύεται από τη ζύμη, κι αφού της δίνει σχήμα...
...φεύγει για να βρει ο ίδιος το γάλα και να τους το φέρει.
Ο Mickey βουτάει σ' ένα τεράστιο μπουκάλι και βρίσκει το γάλα.
Αφού εξασφαλίζει το γάλα για το πρωινό κέικ...
... βρίσκεται ξανά στο κρεβάτι του, καθαρός, στεγνός και ήρωας.
Τέλος, στο κάπως ανατριχιαστικό Outside Over There, η Ida είναι η μεγαλύτερη από τις δύο κόρες της οικογένειας...
...και η ίδια αναλαμβάνει να προσέχει την αδερφή της όταν ο πατέρας της λείπει στα καράβια κι η μητέρα της είναι πολύ θλιμμένη για να τους δώσει σημασία.
Η Ida νανουρίζει το μωρό, όταν έρχονται κάτι δαιμόνια και παίρνουν την αδερφή της μακριά για να παντρευτεί ένα απ' αυτά, αφήνοντας ένα μωρό από πάγο στη θέση της, ένα changeling όπως ονομάζεται.
Όταν η Ida μαντεύει τι συνέβη αποφασίζει να σώσει την αδερφή της.
Κάνει το λάθος να βγει ανάποδα απ' το παράθυρο, κι εκεί που πετάει στα χαμένα ακούει τη φωνή του μπαμπά της να τραγουδάει από τη θάλασσα και να της δείχνει το δρόμο...
Φτάνει στο μέρος όπου βρίσκονται τα ξωτικά, που όλα μοιάζουν με μωρά, και με τη μουσική της τα μαγεύει κάνοντάς τα να χορεύουν ασταμάτητα...
...ώσπου πέφτουν σ' ένα ρυάκι...
...κι εκείνη βρίσκει την αδερφή της.
Την παίρνει στο σπίτι -είναι πια υπεύθυνη να προστατεύει εκείνη και τη μαμά τους, ώσπου να γυρίσει ο μπαμπάς.
Τα βιβλία είναι εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους, από την ιστορία ως την εμφάνιση, αλλά με εντυπωσίασαν και τα τρία. Με ελάχιστα λόγια και μαγευτικές εικόνες -που μπορεί να μοιάζουν με εικόνες παιδικού βιβλίου, ή με κόμικ, ή με πίνακες ζωγραφικής αντίστοιχα- μεταδίδουν μια ατμόσφαιρα ονείρου. Και είναι, αν το σκεφτεί κανείς, ένα όνειρο το κάθε βιβλίο, ένα όνειρο που λυτρώνει το κάθε παιδί από κάτι που το βασανίζει και καθρεφτίζει ένα κομμάτι της ψυχής του. Δεν ξέρω και πολλά για συμβολισμούς ή για ψυχολογία, μα νομίζω πως με το όνειρο, ο Max διώχνει το θυμό του για τους γονείς που τον τιμώρησαν και εκτονώνει την ενέργειά του που ξεχειλίζει. Ο Mickey ξεπερνά το φόβο για τη νύχτα και το σκοτάδι, βουτάει στο γάλα, γίνεται μωρό, επιστρέφει στην ασφάλεια. Η Ida βιώνει τον τρόμο της απώλειας και αποδεικνύεται πιο δυνατή απ' αυτόν.
Η σύλληψη του όλου πράγματος μου φαίνεται μεγαλοφυής, και η εκτέλεση υπέροχη. Και ενώ τα βιβλία στο σύνολό τους δεν είναι ό,τι πιο καθησυχαστικό μπορείς να διαβάσεις, η καλή έκβαση βάζει πάντοτε τα πράγματα στη θέση τους στο τέλος. Διαβάσαμε πολλές φορές και τα τρία βιβλία αυτό τον καιρό, άλλος τα φοβήθηκε, άλλος παραξενεύτηκε, μα τελικά αποφασίσαμε ομόφωνα πως τα αγαπάμε.
Εδώ μπορείτε να δείτε συνέντευξη του Maurice Sendak όπου μοιράζεται σκέψεις για τα βιβλία του.
